maxamuud xusseen mataan qormada shirqoolki lagu daldaley 1952 kii

Shirqoolkii Lagu Daldalay Maxamuud Xusseen Mataan Bishii Setember Saddexdeedii 1952 Xabsi Ku Yaalay Boqortooyada Biritan Gaar ahaan Gobalka Wales Caasimadeeda Magaalada Kaardif(Cardif). Marka aanu soo hormarno aniga iyo Maxamuud Xusseen Mataan oo aay weliba na arkaan anagoo faraxsan oo labada gacmood midba ka kale haaysto guryahaha dariska caddanka waxa aay dusha nagaga shubi jireen baaldiyo biyo wasakha oo aay noo siidiyaariyeen , anigana waxa aay iigu yeedhi jireen erayo caaya sida ** Black Man,s Whore** BY Laura Mataan, Qormadii 7aad.

Markii uu maxamuud xusseen mataan uu u guurey magaalada Kardif oo magaalo maddax u ah gobolka ( Wales uk ), waxa uu halkaasi uuga bilaamatey nolol cusub iyo waayo markaas isaga ku cusub oo aanu hore u aqoon; Markaan leeyahay waayo aanu hore u aqoon kama hadlaayo amase uu la ma jeedo Kaardif in aay ahaayd magaaladii uugu horeesey maxamuud xusseen mataan uu arko balse ta aan uuga socdaa ah in aay kardif ahaayd magaaladii uugu horaaysey ee uu deegaan rasmiya ku noqdo, kuna munaasib-noqotey bilowgii noloshiisa iyo barkulankii uu ka beermay kalgacalkii qotoda dheeraa ee dhex maray isaga iyo marwadiisii mustaqbalka noqotey ee Laura Mataan oo uu ilaahay guurkoodii kala kulmiyey guul iyo u bad dhamaantood u badnaa wiilal oo aay qaar imikaba noolyihiin.

Inkasta oo kalgacalkii dhexmaray Maxamuud Xusseen Mataan iyo marwadiisii Laura Mataan lagu qaadey weerar habeen iyo maalina oo jinsi nacaayba, haddan isku da,ay kasta oo laaysku da,yo in la kala irdheeyo waay ku guuldaraaysteen kuwii aan jacaylaan wada jirkooda, iyaguna waxaay noqdeen lamaani isku duuban oo duufaano kastoo lagu soo kiciyo suti gaashaan u haya kuna dalbada halkudhigyada heesta soomaaliyeed ee tidhaahda: " Jacaaylkeenaa ka weyn. Waa dhab oo jacaaylka dhabta ahi maba kala dhantaalmoo lafuhuu dhameeyaa waxaa yidhi abwaankii qaaliga ahaa ee soomaaliyeed Xusseen Aw-Faarac Dubad.

Laura mataan oo laga waraaystey telefishanada waaweyn ee ingiriiska bishii labaad saddex iyo labaatankeedii sannadkii ( Feb-23-1998 ) xilligaasi oo aay iyada iyo wiilasheedii iyo qaar badan oo qoyskoodii ka mid ahaa ku guulaaystet dacwadii qaladka lagu daldalay maxamuud xuseen mataan jeel ku yaala magaalada kardif bishii sept 1952, dacwadaasii oo qoyskii maxamuud xusseen mataan lagu siiyey magdhaw dhan (E 700,000 ) oo genida sisterliinka ah iyo raali galin dilkaasi aay ka bixisey maxkamadii xukunkaasi ridey ee xukuntey in lagu qaldamey dilkii maxamuud xusseen mataan oo u ee kaa mid aan si cadaalada lo baadhin debigii lagu soo oogay ayaa Laura Mataan oo waraysigaasi telefishanada ingiriiska iyo adeecada weyn ee loo yaqaan ( British Board Casting English) amabase loo soo gaabiyo ( BBC ) oo aay siisey ayaa mar la weydiiyey kalgacakii cishiq uu dhexmaray iyo iyo sigeedii Maxamuud xusseen mataan iyo weliba cusiriyadii jinsi nacaayb oo iyada loogu diidanaa in aay ku agdhawaata ama garabkiisa lagu arko maxamuud xusseen mataan oo aay xilligaasi dadka cadaanki ahi ku nacayeen midabkiisa madownimo ayaa aay su,aalihii laga weydiiyey iyada iyo maxamuud xusseen mataan arrimihii cishiq ee soo dhexmaray aay kaga jawaabtey sidani:-

" Waxa uu ahaa mar la arag oo waan ka saayidey isaga debideed nin aan la hadlo, mana aay jirin hortee qof isaga ka horeeyey oo aan jeclaadey, waxaan arkayaa dhoola cadaayntiisii, waxa ii muuqda oo dhagahaayga ku soo dhacaya hadaladiisii isaga oo uu humaagiisii iiga muuqdo kursigan aan ku fadhiyo kan ka soo horjeeda!!

."Waxa uu ahaa qof mar qudha uun laa tusay balse mudooyin dambe laayga qaatey, maaanse filaayn in aay aroor roob da,ayey oo aan ku sii socdey jeelka oo ahaa halkii lagu dal dalay in aay dal dalayeen oo aana fursad u helin dardaarankiisii, waan cadhaaysan ahay oo cadhaan ku dhimanaya cadhana waa ku jirey muddo lix iyo afartan sanno ah";
Erayadaasi waxaa ku muusanoowdey markii waraysigu socdey Laura Mataan oo ilmo badan qooysey dhabanadeeda xilligaasi oo aay ahaayd qof weyn oo da,a aanad arki kartid wejigeeda daalka iyo waayaha adag ee ka muuqda intaas oo qof kastoo dameer leh ama dareen dabqasho leh oo dhagaysanaayey hadaladaa murugada leh ee waraaysigaasi maalintaasi aay ku muusanoowdey Laura Mattan ama shaashadaha waaweyn ee laayska daawado ka arkaayey waxa aan filayaa in aay raad weyn oo damqasho leh aay ku reebto xusuusihiisa gaarka leh, iyadoo waraaysigaasi uu inoo sii socon-doono aay Laura Mataan aay kaga waramaaysey waayihii jaceyl iyo wakhtiyadii murugada badnaa baan aniga oo taas ka duulaya waxa aan halkan idiin soo marinayaa hees ku jirtey buug jacayla oo aan qorey 1984kii, buugaasi oo la odhan jirey ( Adigu Idhaaftaye Bal Ayatiinka Aan Dhawro ).

Dantu raaxay haaysaa
Waayihu duleeyaaan
Da,dii lama caweeyoo
Dooda iyo sheekada
Fraxadaha daraanka leh
Dadka lama wadaagoow
Doqon buu ka dhigan yahay

Hadaay dunidu weyn tahay
Daawasho iyo qurrux tahay
Kaaymo doogu baxay
Webiyada dururaya iyo
Dekad iyo maraakiib

Buuro dahabka laga qodo
Beero lagu dalxiisiyo
Aay dooxyo badan tahay
Badan tahay

Isaga waay ka dadantoo
Sidii uu danbaab galey
Dugaag iyo sidii bahal
Dayr kali u gaaroo
Cidi aanay degin weli
Darxumoo ku nool yahay

Qof damiir la siiyoo
Garashadu damqaaysoo
Diir naxaaya mooyee
Dadku waay la yaabaan
Ku digtaan miskiinkee

La Soco Qormooyinka Dambe

Khadar Jaambiir Cige