sheeko

Adigu Idhaaftaye Bal Aayatiinka Aan Dhawro Qormadii Toddobaad. Q7 

Cabdi Xaadhato waa nin iimaan badan oo salaad xafida shanta salaadood na ku tukada misgiid jaamaca weyn ee magaalada, salaadna salaad kuma daro marka laga reebo marar uu safar dheer uu uugu baqoolayo masaafado fog mooyaane: Cabdi Xaadhato ayaa ah nin gacan furan oo sadaqada la baxa intii haayntiisa ah una hibeeyay isaga inta ka sii liitada qaraabo iyo cidii markaas ilaahaay wax uugu daray.

Geedahaasi miraanmirida ah waxaa hoostooda daadsanaan jirey kuraas iyo miisas aad u bilicsan , welibana inta aan salaada casar la adimin ayaa labadaas geed ee miraanmirida ah hoostooda aad aay u rushayn jireen cabdi xaadhato iyo inankiisa faarax.

Geedaha laamahooga oo hoosta ah waxaa laga soo luli jirey laba sameecadood oo waaweyn iyo laba guluub oo nal ahaan loo isticmaalo marka uu mugdigu dumo ee fiidka la gaadho.

Goobtan waxaa sidaan horeba u soo sheegnay waxaa aay barkulan u ahaayd dhalin yarta magaalada iyo weliba aqoonyahanka degmada.. Marka laga soo baxo salaada makhrib haddii aad goobtan aad soo garab marto waxaa indhahaaga soo jiidanaya dhalin yarta barbaarta ah ee sida qurruxda badan u wadaagaya kaftan iyo doodo cilmiyeeysan oo inta badan xudun u ah dulucaha kaftan wadaag ee aay leeyihiin maalmaha aay ku kulmaan goobtani oo weliba gaar ahaan maalmaha khamiista ee aay baritona jimce soo galaayo.

Goobtan barkulanta barbaareed uu u xaayn daabay aqoonyahanka iyo dhalinta magalaadu in aay ku kulmaan Cabdi Xaadhato marka aay saacadu gaadha sideeda habeenimo hadaad soo hormarto waxaa dhagahaaga ku soo dhacayaya sawaxanka macaan oo aan dhawaaq badan lahaayn iyo heesaha qaraamiga ah ee weliba kuwa loo yaqaana raaxeey amaba subcis ee aay soo ganayaan sameecadahaa waaweyn ee uu geedaha ka lulayCabdi Xadhato.

Ma iloobo habeenkii jimce ee iigu dambaysey goor aay saacadu ku dhawaayd siddeedii fiidnimo oo aan soo hormaray barkulankaasi medadaalo oo ahaayd meherada Cabdi Xaadhato oo aan koobshaaha uugu soo leexday in aan ka sii qacsiiyo oo aan kaftanka iyo sheekada la wadaago dhalin yartaa iyo aqoonyahankaa barkulanka isku haleelay kaftan aan turxaan lahaayn iyo sheekooyin googoosa oo aad u xiisabadnaa.

Ayaa marka aay sheekadii iyo kaftankii turxaan la haayn muddo yar noo socday oo weliba xalad aada oo dhan badan leh aay noo socota ayaa sheekadaasi jacaylka waxaa dhexda kaga soo boodey Cabdi Xaadhato oo aan dhalin yartu aaney caawa kafileyn goobta waayo waxa uu ka soo laabtey safar uu wajaale uugu maqnaa oo hawl nololeed. Markii aay dhalin yartii aay indhaha qac ku siiyeenba waxaa wajiyadoodii markii horeba faraxsanaa ka soo boodey farxado badan oo aay ku qaabileen qalbi wanaag iyo soo dhaweyn gacmo furan oo weliba uu riyaaqid dareeno xoogleh wata.

Cabdi Xaadhato waxa uu dhalin yartii la daadeheeyay sheekooyin xariirkii badnaa ee uu ilaahaay ku manaaystey, waxaanu u raaridiney dhagahayaga oo aanu aad uuga bogonaayney sheekooyinkiisa. sheekooyinkaa uu nooga sheekaayneyey Cabdi Xaadhato waxaa ku jirtey sheeko aad u xiisa badan oo ku saabsan jecaylkii dhexmaray Abdaandulihii Faransiiska xilligii uu isbedelka kacaanka shicibku ka socdey ee lagaga tuurayey xukunka boqortooyadii Faransiiska ee (King Louis) markay taariikhdu ahaayd 1789-1799 ee lagu diley King Louis iyo xaaskiisa oo meel fagaaraha qorta seef lagaga jarey.

Anigu aad baan u yaaban ahay oo uu maan haaysen Cabdi Xaadhato nin aqoon leh oo weliba qurbaha wax ka yaqaana sheekadii Jenerall Napoleon Bonnaparte iyo jaceylkii dhex marey xaaskiisii Josiphine beaurtne aad baan u yaaban ahay dhalin yartuna dhagaha ayaay taagayaan oo ruuxna xubnihiisa jidhka manuuxinayo oo jabaqdana aad baay iskaga dhawrayaan si aaney ka bogashada sheekadu aaney qalin daar uugu iman. Waxaba aad iiga siiyaabiyey markii uu dhameeyay sheekadii jecaylkii dhex maray abaandaaluhii faransiiska Jeneral Napoleon Bonnaparte iyo xaaskiisii Josiphine Beaurtnee uu noo galay isaga qisa dhaba oo soo martey wakhti Paris oo magaalo maddaxda dalka faransiiska uu jaamacad kaga jirey,qisadan jecaylka ah waxa aay ahaayd qiso aad u xiiso badnayd oo ahaayd qiso jecayl ah oo isaga iyo gabadh faransiisa dhex marteyoo welba dareeno murugo leh wata.!!!!!

La Soco Qormooyinka Dambe .

Khadar Jaambiir Cige

Adigu Idhaaftaye Bal Aayatiinka Aan Dhawro Qormadii Lixaad.

Goobtan barkulanta barbaareed uu u xaayn daabay aqoonyahanka iyo dhalinta magalaadu in aay ku kulmaan Cabdi Xaadhato marka aay saacadu gaadha sideeda habeenimo hadaad soo hormarto waxaa dhagahaaga ku soo dhacayaya sawaxanka macaan oo aan dhawaaq badan lahaayn iyo heesaha qaraamiga ah ee weliba kuwa loo yaqaana raaxeey amaaba subcis ee aay soo ganayaan sameecadahaa waaweyn ee uu geedaha ka lulay Cabdi Xadhato.

Magan waxa uu saaxiib la kala dhexmarin aay ahaayeen Faarax Xaadhato oo lagu ladhay naanaysta aabihii oo ahayd ( Xaadhato), magacaasi oo ahaa magac shaqsiyadiisa aay ku liidi jireen kuwa maskax gaabk ah. Kuwaas oo ahaa qaar ka mida ardayda dugsiga aay wada dhigtaan, magacaasina waa oo u tis qaadey faarax oo markii dambina aad caan uugu noqdey deegaanka gabiley iyo guud ahaanba inta ku xeersan..

Magan iyo Faarax Xaadhato ayaa arinta saaxiibnimadooda sii xoogeeyaysey ahaayd durrufaha nololeed ee aay iskaga midka yihiin iyo weliba raadka taariikh nololeedkooda oo aad moodo in aanu faraqweyni u dhaxaayn marka aad sii dhugato duruufaha aay ka midaysan yihiin waxa aad dareemi kartaa in arimaha duruufeed iyo taariikh nololeed ee labadooda mataaneeyay iyo isku beega marxaladahooga nololeed in aay yihiin kuwa keenay kalsoonada xoogan ee aay isku qabaan Magan iyo Faarax Xaadhato oo aay had iyo jeer wixii dhibaata ah ee ka kale soo foodsaara aay taabato ka kalena , xalinta dhibaatadaasina aay si wada jira u abaaraan waana laba dheef iyo dhiba wada qaaybsaa, taasi oo rumaaynaaysa hadal hore loo yidhi oo ah :-" saaxiibkaaga wacan ee naftaada kula sida iyo miyaa la simaa nin socoto ah".!!!!

Faarax Cabdi Xaadhato waxa aay hooyadii umul aroortey markaay isaga dhashay oo aay u dhimatey dhiigbax iyadoo ku jirta safa aay marxuumadu kaga soo kicitantey magaalada jibuuti ee dalka jibuuti, Faaraxnna waxa uu ku dhex dhashay isaga oo aay hooyadii safarkaasi oo aay uugu baqoolaysey magaalada Hargeysa ku sii jeedo oo aay fooshiisu aay ku qabatey duleedka deegaanka ku teedsan magaalada cali xaydh oo ku beegan xagga gubanka hoose.

Faarax Cabdi Xaadhato markii aay hooyadii dhimatey waxa soo qaadatey oo korsatey habar yartii oo degan galooley oo iyaduna aan wax fog aan u jirin magaalada Gabiley: Aabihii Cabdi Xaadhato oo ah Faarax Aabihii waxa uu isna qaadle ka ahaa magaalada Gabiley halkaasi oo uu xaas kale ku guursadey ,waxaaney xaaskii dambe u dhashay caruur iskugu jirta laba gabdhood iyo saddex wiil, balse Cabdi Cilmi Buux oo ku magac dheer ( Cabdi Xaadhato ) ayaa shaqadaasi qaad iibintu markii aay isku bixin weydey in uu caruurtiisa ka biiliyo khiimada qaadkana uu celiyo ayaa Cabdi Cilmi oo loo yaqaano ( Cabdi Xaadhato) uu go,aansadey in uu iibiyo jaadka soo hadha ee loo yaqaan baarixiga iyo taajarada taas oo aan khiimad badan lagu xidhaayn, dhinaca kalena u fududaaynaaysa in uu luqmatal ceeshka caruurtiisa iyo xaqal buuga inankiisa Faarax Xaadhato uu ku bixiyo iyo weliba lacagta waxbarashada ee dugsigu ka rabo curadkiisaa Faaarax Xaadhato.

Cabdi Xaadhato waa nin aay aad dadka deegaanku u jecelyihiin oo had iyo jeer lagu urursan yahay meherad jiingada oo uu leeyahay oo uu jaadka ku dhex iibsho , dhinacna mijilis lagu qayilo ka ah oo shaaha uu kaga iibiyo dadka qayilaada u yimaada meheradiisa iyo intii kale ee socoto ahba ee soo marta. Meherada Cabdi Xaadhato waxaa had iyo jeer ku balama ardayda magaalada wax ka barata iyo inta degenba oo waxa aay meheradiisu leedahay oo horteeda ku yaala laba geed oo waaweyn hadh damalaleh geedahaasi oo oo ah geedo miraanmiriya iyo kuwa kale oo baxarasafa balse labadaa geed ee miraanmirada ah ayaa hadh hadhac badan leh.

La Soco Qormooyinka Dambe
Khadar Jaambiir Cige.

Idhaaftaye Bal Aayatiinka Aan Dhawro Qormadii Shanaad,

Magan Aabihii cumar dhuxule waxa hanti u ahaa laba dameer iyo Beer-hadhuudh uu sanadkiiba mar uugu soo go,o waxoogaa yaroo garawi balse labadaa dameer ayaa ahaa kuwo qaayb laxaad leh ka qaata nololmaal-meedkooda oo uu odaygu magaalada uu ku keeni jirey dhuxusha uu soo shido .

Magan waxa aay hooyadii dhimatey isagoo shan jira, waxna kama garan karo kaalinta aay hooyadu kaga jirto koritaanka ilmaheega waayo mabuuba dhan dhamin macaanka aay hooyadu leedahay iyo xaaydaabka aay gaashaanka uuga tahay hooyadu marka aay ilmaheega dhibi soo gaadho.

Marka aaynu hooyo leenahay maaha erey si fudud loo odhan karo marka la qeexayo kaalinta weyn ee aay hooyo kaga jirto korinta ilmaha iyo taaba qaadkiisa nololeed oo waatii hore loo yidhi hooyo waa hayi mar aay habar indhalana aay ku tahay, taasi waxa aay marag u tahay in ilmaha yari korniikiisa hore iyo kaalintiisa qaangaadhi aay ku barbaarto oo aay ku kobocdo korista neefta hooyada.

Hooyada qiimaha aay nolosha kaga jirto waxaa dareemi kara markuu ilmaha yari uu hooyada ku waayo yaraan ilaa da,da u dhaxaaysa saddex jir ilaa shan jir oo ilmahaasi waxa uu noqdaa qoxootiga koowad ee dunida. Marka laga hadlaayo barabaxa qoxooti ee magan loo noqdo meel aan ahaayn hooygiinii, taasi waxa aay ka dhigan tahay caruurtaa yar yar ee aaynu kor ku soo sheegnay, da,doonuna u dhaxayso saddex jir ilaa aaynu gaadhsiinee toban jir marka aay waayaan oo meesha aay kabaxdo hooyo waxa aay magan u noqdaan hooy kale oo aan laga jeclayn oo lagayaabo in inta badan suxulka la iskaga riixo, raashinka gurigana marka la qaaybinaayo aay noqdaan kuwa marka uugu dambaysa daawaha hadhaagiisa xabadaha uugu dambeeya cawri gaf laayskaga xijaabo.

Ilmaha yar ee yaraanta hooyada ku waaya waxaa ku xeersan duruufo aan dariinkooda inta badan loo dhug lahaayn oo aanan halkan ku soo koobi karin, waxaa u go,a oo meesha ka baxa gidaarkii kalsoonida badnaa ee aay hooyo kaga gudbanaayd dabaaylaha duufaanada wata, daaqadaha daldaloolana waxaa uuga soo mudhaya duruufaha cabsida badan ee daruuraha badoowi hadheeyeen kuwaas oo farinaya rajo xumo iyo mustaqbal daahan oo kalsoonidiisu iyo sifaalihiisuba aanay muujinaayn maalmo farxadeed oo dambeeya balse tii allaa u maqan cidna uu ma maqna ceelna uu ma qodna. Inkastoo aAabuhu muujiyo marka aay marxaladahaai rajaynimadu timaado dadaal badan oo uu caruurtiisa uugu hiilinaayo bale akhristow waxaad ogaataan in aanu Aabuhu marnaba buuxin karin kaalinta weyn ee aay hooyo kaga jirto korinta ilmaheega.

Hoyooy La,aantaa
Aduunyadu Hubaashii
Habeen Kama Baxdeen
Iftiin Lama Heleenoo
Dadku Uma Hayaameen
Dayax Heega Joogoo
Sida Haad Ma Fuuleen
Xidig Hoos Ka Lulatoo
Hawo Laguma Gaadheen

Aabihii cumar dhuxule waxa hanti u ahaa laba dameer iyo Beer-hadhuudh uu sanadkiiba mar uugu soo go,o waxoogaa yaroo garawi balse labadaa dameer ayaa ahaa kuwo qaayb laxaad leh ka qaata nololmaal-meedkooda oo uu odaygu magaalada uu ku keeni jirey dhuxusha uu soo shido .

Xilliyada uu magan isna uu dugsiga fasax ka yahay amase uu firaaqo haaysto waxa uu Aabihii kala shaqaayn jirey haawsha oo uu la shidi jirey geedaha dhuxusha laga diyaariyo ee uu Aabihii u iibgaaynayo magaalada, marka qaarkood labadaas dameer waxa aay u ahaayeen gaadiid aay u isticmaalaan baahidooda gaarka ah oo biyaha ayaay uugu dhaan tagi jireen. Kolkaas haawsha uu haya magan waxa aay ahaayd mid aanu ba helin firaaqo uu ku nasto oo ahaayd mar uu dugsiga ku maqan yahay iyo mar uu Aabihii ka caawiyo haawshaa aay ku xidhan tahay luqmatul ceeshkoodu.

La Soco Qormooyinka Soo Socda.

Khadar Jaambiir Cige

Adigu I Dhaaftaye Bal Aayatiinka Aan Dhawro, Qormadii Afraad oo aaynu duljoogsan doono Fsalkii Saddexaad ( Form Three B) iyo jaawgii ardayda fasalkaasi sida uu dareenkoodii kacsanaa u degay markaay arkeen Ismahaan Xaaji Mooge iyo Mataanteedii Ayaan Xaaji Mooge oo marqudha soo wada galaya fasalkii iyo iyadoo aaney habsankooda aaney jirin wax dhiilo ah ama fariimo murugeed oo uu farinayey.

Markii aay Ismahaan Xaaji iyo Ayaan aay maamulihii sifiican uga soo jaahil saareen sobobta keentay in aay saaka dib uuga soo dhacaan xilligii caadiga ahaayd ee aay duruusta la qaato aay u diyaar garoobi jireen ee aay si aada isku fahmeen iyaga iyo maamulkii dugsigu ayaa aay u soo dhaqaaqeen iyagoo uu galbinaayo Maamulihii dugsigu halkii uu ka xigay fasalkii (form three B) ee aay dhigan jireen, markiibana waxa aay fadhiisteen kursigii iyo miiskii aay fasalka ka fadhiisan jireen halkaas oo aay saaka ka sii wadan doonaan intii uugaga dabayaaqada ahaayd xiisaskoodii subaxnimo ee aay ka koobnaayd duruusta waxbarasho ee maalin laha u ahaan jirtey.

Magan waxa aad maanta isaga moodaa in uu aad u mashquulsan yahay oo xiitaa uu mararka qaarkood meel kale ku maqan yahay oo aanu duruusta iyo xiisaska aay macalimiintu isdaba joogaan aanu haba yaraatee waxba kala socon, taas oo kuu muujinaaysa in aay maskaxdiisa iyo maankiisuba aay ku mashquulsan yihiin wacdarihii uu saaka mina subaxdii hore uu la soo kulmay iyo sida uu uuga jawaabilahaa fariintii warqadeed ee saaka loo soo cumaamaday.

Magan waxa uu ahaa wiil tacliinta ku fiican oo aad loogu amaano fahanka aqooneed ee waxbarasho, waxaanu sanad kasta gala kaalinta koowaad ilaa marka laga soo bilaabo fasalkiisii koowaad ee dugsiga hoose iyo kii dhexeba, xilliyadaas aan kor ku soo sheegnayna waxaa la gudoonsiin jirey abaalmarino loogu mahad celinayo dadaalkiisa waxbarasho ee uu mutaaystey.Magan waxa kale oo uu ahaa wiil ku fiican dhinaca xaga sportiga ama kubada cagta waxana uu yahay kabtanka hogaaamiya kooxda Dugsiga Sare ee Timacade.

Inkastoo aanu magan soo marin maalmo farxadeed hadana waxaa jirtey maalin madoow oo uugu tilmaanaa maalmihiisii adkaa ee soo mara intuu noolaa ,hada waa maalin marka uu dib u xasuustu ku beerta calool xumo iyo uurku taalo aanu hilmaami Karin. Waa maalin taabatay jirtaankiisa iyo karaamada bilo-aadinimo ee uu qof leeyahay.

Waxa aay ahaayd maalintaasi maalin niyad jabweyn ku ridey Magan oo xitaa gaadhsiiysay go,aan qadhaadh oo odhanaya tacliintaa kala dhacdaye orod oo iska tahriib bal si aad u hesho waacusub oo nololeed oo dhaama ama aad kaga baxdo duruuftan aad ku jirto, waana tii hore loo yidhi bi,i waa aduunyooy maxaad geesi ciishay gabal baas udumisay!!!!!!!!!!

Odhaah-daas ayaa horudhac u ah tixdan gaaban oo sifaaynaaysa duruufaha adag ee uu ku soo koray Magan iyo marxalada nololeed ee ilaah uuga miciino mooyee aanay cid kale wax uuga qaban Karin qof ilaahaay damiirsiiyoo u diirnaxaaya mooyee, waana tan tixdiiye bal la qaaybsada waxoogaa cabaara marxalada adag ee ku kaliyeeysatey Magan!!

Dantu ruuxaay haaysaa
Waayuhu duleeyaan
Da,dii lama caweeyoo
Dooda iyo sheekada
Farxadaha dareeka leh
Dadka lama wadaagoo
Doqon buu ka dhigan yahay

Hadaay dunidu weyn tahay
Ooy daawasho iyo qurux
Kaaymo doog ku baxay iyo
Webiyada durdurayo iyo
Dekad iyo maraakiib

Buuro dahabka laga qodo
Beero lagu dalxiisiyo
Aay dooxyo badan tahay
Isaga waay ka dadantoo
Sidii uu dabaab galey
Dayr keli u garoo
Cidi aaney degin weli
Darxumuu ku noolyahay

Qormooyinka Dambe La Soco.

Khadar Jaambiir Cige

Adigu Idhaaftaye Bal Aayatiinka Aan Dhawro Qormadii Saddexaad.

Saaka daruustii maalinimo waxa aay u socotaa sidii u caadada ahaayd ee aay maalin kastaba aay ardaydu ku qaadan jireen fasaladooda, macalimiintuna marka uu macalin soo gabagabeeyaba xiisadiisa ayaa uu dabajoogaa macalin kale oo isna la diyaara xiisadiisii, maamulaha dugsiguna waxa uu kormeerayaa sodonkii daqiiqaba kormeel haawleed oo uu uugu kuur galayo ardayda fasalada ku jira iyo macalimiinta ku haawlan xiisaska duruuseed ,taa ayaa ah in uu maamuluhu uu kormeel hawleed uu ku maro dhamaan fasalada uu ka kooban yahay dugsiga sare Timacade si uu u ogaado isfahanka anshax asluubeed ee ka dhaxaaysa macalinka iyo ardayga.

Magan sidii caadada u ahaan jirey waxa uu fasalka ka fadhiistey kursigii iyo miiskii aay wadaagi jireen ardayda aay isku faca ahaayeen, sida caadada ah ardaydu intii isfahantaaba hanoqoto xag duruufeed ama xag isfahane intii isku itaaliba waxa aay fadhiistaan qormo gooniya oo u gara,a,;

Balse waxa aad moodaa saaka inkastoo aay xiisaduhu si habsamiya u socdaan aayaa hadana ardayda dhigata fasalka sadexaad ee dugsiga sare ee timacade(Form Three B) in aay ka muuqato xasilooni daro aan hore loogu aqoon ardayda oo guux badan oo aay ku xanshaashaqayaan ardaydu magacyada labada gabdhood ee mataanaha ah hadda waa Ismahaan iyo ayaan Xaaji Moogee.

Dhamaan ardayda fasalka saddexaad ee (form three B). waxa aay ardayda fasalkaasi aay aad uuga yaabeen waxa dhacay ee saaka ka baajiyey duruustoodii waxbarasho Ismahaan iyo Ayaan Xaaji Mooge oo aan weligood looga baran in aay ka habsaamaan duruusta waxbarasho ee dugsiga.

Ardayda qaarkoodna waxa aay sheegayaan xiitaa in aan hore looga baran labadaas gabdhood ee mataanaha ah haddii uu xanuun yimaado in aay ka baaqdaan Dugsiga iyagoon aan soo ogaaysiin maamulka dugsiga.

Dhinaca kale waxa aad moodaa in uu Magan in uu si gaara iskaga uruurinayo su,aalahaa aay ardaydu rabaan in aay ku ogaadaan xaalada aay ku sugan yihiin labadaas gabdhood ee mataanaha ah, isagaoo ka dhago adaaygaya su,aalaha ardaydaas oo soo koobaya dooda ardaydaas ayuu kagu jawaabayaa Magan isagoo aad uuga yaaban su,aalahooga "miyaanaydu weli arag dad habsaama oo dano gaar ah yeesha ilaayn waa ibnu aadane, waar duruustiina wata dadka haku mashquulinee"" , weliba uu jawaabtiisa ku darayo kalmada Cajiib Cajiib!!!!!.
Balse waxa uu Magan ku baraarugay ardaydii oo dhamaan marqudha jaleecday daaqadaha ku jeeda iridka weeyn ee dugsiga laga soo galo.

Magana markii uu isna jaleecay xagaa iridkaas waxaabu arkay albaaka weyn ee iridka laga soo galo Dugsiga sare ee Timacade Gaadhiga madoow ee Marshandis Biniska ah ee kadinkaa iridka weeyn ee Dugsigaas ka soo galaaya, gaadhigaas marshandis ka ahi na waxa uu ahaa mid ka caana dugsiga oo aay cid kastaba taqaano waayo waxa uu gaadhigaasi u khaas yahay Ismahaan Xaaji Mooge iyo Ayaan Xaaji Mooge., waxaanu subax kasta uu dugsiga u soo qaadaa Ismahaan iyo Ayaan Xaaji Mooge marka laga reebo maalmaha uu dugsigu fasaxa yahay mooyee.

Gaadhigii marshandiska ahi waxa uu istaagay baarkinka xafiiska maamulaha hortiisa waxaana ka soo dhaadhacay Ismahaan iyo Ayaan Xaaji Mooge balse wajiyada labada mataanood wax dhiila ah haba yaraatee kama muuqdaan, waxaan farxad ahaayn mooyaane.
La soco Qormooyinka Dambe

Khadar Jaambiir Cige

Adigu Idhaaftaye Bal Aayatiin Ka Aan Dhawro,  Qaybtii Labaad.

Ismahaan Xaaji Mooge waa gabadh uu ilaahaay qurux iyo haaybadba ku manaaystey, waxaanay ka soo jeedaa qooys maalqabeena oo lagu hirto.

Aabaheed Xaaji Mooge waxa uu ku jiraa tijaarta uugu waaweeyn ee sida gaar ka ah looga tilmaamo deegaanka iyo si guudba looga yaqaano geyiga deegaanada soomaliyeed. Xaaji Mooge waxa uu ahaa nin uu Eebe ku manaaystey maal aduunyo balse wax ubada waxa uu ilaahaay siiyey laba gaboodh oo mataano ah oo aanu wiil ku jirin. Labadaas Gabdhiood ee mataanaha ahaa oo la kala yidhaahdo Ismahaan iyo Ayaan waxa u dhalay Hooyo Bilan oo ahaayd afadiisa qudha ee aaney u labaayn xaaskale aduunyadana uu iyada uugu jecelyahay.

Magan waxa uu socodka soo kalwiyoba markii uu soo gaadhay goobtii aay bilcanta gabadheed taagnaayd waabu gartey gabadhii oo waaba (Ismahaan Xaaji Mooge), waxaanay kala hortimid waji furan oo aay farxad iyo xushmo gaara ku la dhan tahay, waxaanay ku salaantay waji xishood ku jiro oo aad moodo in dhoola cadeeynteeda hadana uu ku jiro daaymo aanay madaxa kor uugu qaadaayn xaga uu Magan ka xigo, waxaanad Ismahaan aad ku mataali kartaa qofkii uu abwaanku ku sifeeyay maansadii sii uu lahaa:-
Ilka u eeg daruurtiyo
Cridkaaga duhul ka ah
Mowluhu kugu daahiyo
Dibno duxusha moodiyo
Mar mar dib uga faydiyo
Sanqaroorka soo degey
Indha deeraleeyeey

Daymada xishoodka
Markaad luqunta dadabtaa
Kolb laygu didayaa
Oo laayga darayaa
Indha deeraleeyeey

Dumar ugu filrooneey
Dayax shan iyo tobanaay
Dahab lagu mataaleey
Da,daa tehee todobiyo toban
Gugan loogu darayee
Indha deeraleeyeey.

Magan waxa uu Ismahaan ku salaamay waji aad u didsan oo uu ka yaab ku jiro waxaanu hadalkiisii u dhacay sidanL:- "Gacaliyo Ismahaan maxaa goortan goobtan cidlada ah ee jabaqda xayawaanka mooyee uu dadka socodkiisa uu yar yahay kaligaa taagay ee aad ku sugaaysay” Ismahaana iyada oo inta aay dhulka hoos u jaleecaayso xishood badana uu ka muuqdo ayaa aay uugu jawaabtey:”Gacaliye Magan macaanoow adaan meesha saakoo dhan aan kuu taagnaa oo waxaan kuu siday Fariin u baahan in aad jawaabteeda ka soo fikirto oo aad jawaabtaada oo waafiya aad i soo siiso xilliga aaynu nusasaacaha hore ee biririfta ah aaynu kaga baxano duruusteena subaxnimo ee saaka.

Magana waxa uu uugu jawaabay taasi waa balan buuxa in aan markaa aad balanka aad inoo astaaysay aan jawaab buuxda ku siindoono balse ma ku su,aali karaa Ismahaaneey Gacaliyo waxa aay fariin tani tahay?
Ismahaan waxa aay uugu jawaabtey gacaliye ha dheeraaysan fahanka fariintani adaa fahmi doona dulucda iyo ujeeda aay fariintani xanbaarsan tahay.

Markii intaas lays dhaafsaday ee aay Ismahaan gudoonsiisay Magan fariintii aay u sidey oo ku dahaadhan gal aad u qruxbadan oo lagu soo asteeyay farshaxan qiimo badan ayaa uu midkastaba u dhaqaaqay hada waa Ismahaan iyo Magane halkii uu kaga beegnaa jidkooda Dugsiga sare ee Tamacade halkaas oo aay saaka ka bilaami doonaan duruustii caadiga u ahaayd ardayda ee aay qaadan jireen maalin kasta sidii horeba caadada u ahaan jirtey.

La Soco Qormooyinka Dambe
Khadar Jaambiir Cige

Adigu idhaaftaye bal aayatiiinka aan dhowro Qaybtii-1aad

Waa arooryo sugan oo ku suntan ugbaad saxansaxo udgoon badan
Miiraalihii mahiigaan ee maasheeyey gayiga ayaa biyihii uu dhigay

Roobkaasi aay weli ka sii muuqdaan meelaha godan. Dhijaam dhexdoodana xareedi ayaaba widh idhaysa oo weliba hareeraha dhijaamahaasi waxaa ku ururaysan shimbiro aad u qurrxoon oo midbayo gooni gooniyi ahi aay ku xardhan yihiin baalashooda gaar gaarka ah, kuwaas oo ku hadaaqaya codod aad u raaxo badan oo aay maqalka dhaguhu muanayaan, meel dheerna laga maqlaayn oo aan lahaayn dayaan qaaylo badan.

Geedaha dushoodana waxaa isqabsadey ubaxyo caaynba caayna iyo caleen wada agaaran.
Ilaayska dahabiga ah ee aay huwatay cadceeda aroornimo ee godka kor uuga soo baxaaysa ayaa falaadhaheega casuusiga ah ee ku dhacaaya dhijaamaha iyo meelaha godan ee aay xareedu wadhan tahay ayaa uu halkaas ka samaaysmay midab dahabiyo oo muuqaal sifo gaara leh indhihii arkaana aanay malaayn karaayn muuqaalkaas.

Muuqaalka humaag sawir hadheedh ee ka soo mudhaya wadiiqada yar ee kugu ridaaysa jidka weeyn ee laamiga ah ee tagtay magaalada Gabiley ayaa uu humaagaasi kuu sifaaynayaa marka aad in dhawra sii dhugatid shabaha sawirkaas in uu yahay muqaal aad ku micnaaysan karto sifahaas in uu yahay muuq gabadheedh balse aay haddana dhugashada aanad si fiican uuga bogan Karin.

Dhinaca kale ee wadiiqadaa jihadeeda waqooyi ee xagga galoolay markaa lagu soo socdo laamiga weeyn ee taga magaalada gabiley ayaa isna muuqaalka sawir-hadheed ee bildhaan araga fog ka soo mudhaya uu isna horudhac u yahay wiil la yidhaahdo Magan.
Balse waxa uu magan soo socdo in doora ee uu wax yar u soo jiro halkii aay bilcantaa gabadheed aay taagnaayd ee uu gartay bilcantaa ayaa Magan waxaa maskaxdiisa ku soo dhacay su,aalo dhawra oo ku adkaaday in aay maskaxdiisu si fudud aay isla markiiba jawaabo degdega uuga bixiso,balse su,aashu waxa aay tahay maxaay ahaayeen su,aalahaas uu maankiisu maaraayn kari waayey!!

1- Waxa uu Magan la yaabay goortan iyo goobtan cidlada ah waxaa gabadha kaligeed taagey?
2- Muraadka weeyn ee mina subaxda hore ee loo diyaar garoobaya duruustii waxbarasho ee dugsiyada oo aay taas ku mashquul yihiin ardaydu waxa bilcantan oo ka mid ahaayd ardaydaa kaligeed ku soo ka lifey in aay goobtan cidlada ah aay ku sugto qof kale iyo arinka aay u socoto?
3- Balse waa kuma qofkan aay u socotey ee aay u lahaayd muraadkan culus?
4-Gabadhuse waa tuma, Ismahaan mise Ayaan?

Gabadhu Ayaan maahee waa Ismahaan Xaaji Mooge ,balse dadku had iyo goor waay ku halmaamaan in aay si fudud u kala gartaan Ayaan Xaaji Mooge iyo Ismahaan Xaaji Mooge oo tii aad aragtaaba waa tii kuu kale waana laba mataanood oo aan lagu kala saari Karin xag muuqaal iyo xag codka iyo cag socdka oo xiitaa labada waalid ee dhalay ayaa mararka qaarkood ku halmaama mida aay ahaayd oo Ismahaan mar uugu yeedha Ayaan!

Goortan iyo goobta aay gabadhu taagnaayd iyo cadceeda subaxnimo ee aay falaadhaheega casuusiga ahi aay ku sii dhacayaan dhijaamaha aay weli sii wadhan yihiin biyihii xareeda ahaa eeuu ka tagay meraalihii maheegaan ee maasheeyay degalka xalaayto iyo qurruxda hibo ee ilaahaay ku manaaystey gabadha ayaad goobtaa iyo gabadhaa aad ku milicsan kartaa oo aad ku tilmaami kartaa quruxdii suleekhiyo siirihii wajaale oo uu isasimay ugbaadku.

Waana goobtii iyo goortii uu abwaankku ku sifeeyay maansada:-
Casarkii cadceedoo godka cidhifka gelisoo
Ka sokeeyo caadoo
Falaadh wada casaana ku cadaaysay baalaha
Ama laanta canabkoo hoobaan la ciirtiyo
Cagaarkoo iftiimiyo caleen ubaxle bixisiyo
Cidi daaqin weeyee!